شتاب در تربيت کودک
يکي ديگر از روشهاي تربيت، شتاب در بازسازي و آموزش و تربيت کودک است.
پدران و مادران و ديگر مربّيان تربيتي بايد در تربيت کودک شتاب کنند زيرا زمينههاي يادگيري و بازپروري و تربيت در سنين کودکي بيشتر از ديگر مراحل عمر فراهم است که فرمود:
أَيْ بُنَيَّ، إِنِّي لَمَّا رَأَيْتَنِي قَدْ بَلَغْتُ سِنّاً، وَرَأَيْتُنِي أَزْدَادُ وَهْناً، بَادَرْتُ بِوَصِيَّتِي إِلَيْکَ، وَأَوْرَدْتُ خِصَالاً مِنْهَا قَبْلَ أَنْ يَعْجَلَ بِي أَجَلِي دُونَ أَنْ أُفْضِيَ إِلَيْکَ بِمَا فِي نَفْسِي، أَوْ أَنْ أُنْقَصَ فِي رَأْيِي کَمَا نُقِصْتُ فِي جِسْمِي، أَوْ يَسْبِقَنِي إِلَيْکَ بَعْضُ غَلَبَاتِ الْهَوَي وَفِتَنِ الدُّنْيَا، فَتَکُونَ کَالصَّعْبِ النَّفُورِ. وَإِنَّمَا قَلْبُ الْحَدَثِ کَالْأَرْضِ الْخَالِيَةِ مَا أُلْقِيَ فِيهَا مِنْ شَيْءٍ قَبِلَتْهُ.
فَبَادَرْتُکَ بِالْأَدَبِ قَبْلَ أَنْ يَقْسُوَ قَلْبُکَ، وَيَشْتَغِلَ لُبُّکَ، لِتَسْتَقْبِلَ بِجِدِّ رَأْيِکَ مِنَ الْأَمْرِ مَا قَدْ کَفَاکَ أَهْلُ التَّجَارِبِ بُغْيَتَهُ وَتَجْرِبَتَهُ، فَتَکُونَ قَدْ کُفِيتَ مَؤُنَةَ الطَّلَبِ، وَعُوفِيتَ مِنْ عِلَاجِ التَّجْرِبَةِ، فَأَتَاکَ مِنْ ذلِکَ مَا قَدْ کُنَّا نَأْتِيهِ، وَاسْتَبَانَ لَکَ مَا رُبَّمَا أَظْلَمَ عَلَيْنَا مِنْهُ.
(پسرم! هنگامي که ديدم سالياني از من گذشت، و توانايي رو به کاستي رفت،
به نوشتن وصيّت براي تو شتاب کردم،
و ارزشهاي اخلاقي را براي تو بر شمردم، پيش از آن که أجل فرا رسد، و رازهاي درونم را به تو منتقل نکرده باشم، و در نظرم کاهشي پديد آيد چنان که در جسمم پديد آمد،
و پيش از آن که خواهشها و دگرگونيهاي دنيا به تو هجوم آورند، و پذيرش و اطاعت مشکل گردد،
زيرا قلب نوجوان چونان زمين کاشته نشده، آماده پذيرش هر بذري است که در آن پاشيده شود.
پس در تربيت تو شتاب کردم، پيش از آن که دل تو سخت شود،
و عقل تو به چيز ديگري مشغول گردد،
تا به استقبال کارهايي بروي که صاحبان تجربه، زحمت آزمون آن را کشيدهاند، و تو را از تلاش و يافتن بينياز ساختهاند،
و آن چه از تجربيّات آنها نصيب ما شد، به تو هم رسيده، و برخي از تجربيّاتي که بر ما پنهان مانده بود براي شما روشن گردد.) [1] .
پی نوشت ها:
[1] نامه 31 نهجالبلاغه معجمالمفهرس محمد دشتی، که برخي از اسناد آن به اين شرح است:
1- کتاب رسائل: کليني (متوفاي 328 ه)
2- کتاب زواجر و مواعظ: حسنبنعبداللهبنسعيد(متوفاي قرن3 ه)
3- عقد الفريدج3ص90 و91 و143 وج3 جديد114: ابن عبد ربه مالکي (متوفاي 328 ه)
4- من لايحضره الفقيه ج4 ص392 و386: شيخ صدوق (متوفاي 381 ه)
5- تحف العقول ص97: 52 و99: 68 و76: ابن شعبه حراني (متوفاي 380 ه).
اص
