ابهام‏های موجود در زمینه فلسفه و چرایی غیبت آخرین حجّت حق، حضرت مهدی(عج)، از یك سو، و سختی‏ها و ناگواری‏های بسیاری كه در دوران غیبت و حضور نداشتن امام(علیه السلام) در جامعه به مردم روی می‏آورد، از سوی دیگر، گاه موجب می‏شود كه گروهی زبان به گلایه یا، خدای نخواسته، اعتراض بگشایند كه: مگر ظلم و بی‏عدالتی و فساد و فحشا به نهایت خود نرسیده است، پس چرا خداوند وعده خود را محقّق نمی‏سازد و حجّتش را آشكار نمی‏كند؟ آیا دیگر زمان رهایی انسان‏های در بند فرا نرسیده است؟ آیا دیگر زمان آن نشده كه به دوران دیرپای ظلمت و تاریكی در كره زمین پایان داده شود؟ چرا امام مهدی(عج) این همه ظلم و فساد را می‏بیند، امّا ظهور نمی‏كند؟ و…
قطعاً توان، درك و ظرفیت تحمل مردم متفاوت است و چه بسا كه با افزون شدن امواج ناملایمات و سرعت گرفتن توفان فتنه‏ها گروهی به گرداب یأس و ناامیدی دچار شوند و به انكار اصل وعده ظهور منجی موعود بپردازند؛ از این روست كه پیشوایان معصوم امّت(علیهم السلام) در موارد متعددی از مردم خواسته‏اند كه با دعا و التجا به درگاه خداوند از او بخواهند كه به آنها پایداری، شكیبایی و استواری عطا كند تا بتوانند در مقابل فتنه‏ها و آشوب‏های عصر غیبت مقاومت كنند و ایمان و اعتقاد راستین خود را تا زمان ظهور حفظ نمایند. از آن جمله می‏توان به این بخش از زیارت حضرت صاحب‏الزّمان(عج) اشاره كرد:
خداوندا! مرا بر دین خود پایدار دار و به طاعت خود وادار ساز. قلبم را برای ولی امرت نرم كن و مرا از آنچه آفریدگانت را با آن می‏آزمایی معاف فرما و به طاعت ولی امرت ثابت قدم بدار. همو كه از آفریدگانت نهانش داشتی و به اذن تو از دیده‏ها پنهان شد و فرمان تو را انتظار می‏كشد.
مگر ظلم و بی‏عدالتی و فساد و فحشا به نهایت خود نرسیده است، پس چرا خداوند وعده خود را محقّق نمی‏سازد و حجّتش را آشكار نمی‏كند؟ آیا دیگر زمان رهایی انسان‏های در بند فرا نرسیده است؟ آیا دیگر زمان آن نشده كه به دوران دیرپای ظلمت و تاریكی در كره زمین پایان داده شود؟
تو دانایی به وقتی كه به صلاح ولی امر توست تا اجازه‏اش دهی امرش را آشكار كند و پرده [غیبت]اش را بردارد، بی آنكه تو را معلمی باشد. پس مرا بر این امر شكیبا ساز تا دوست نداشته باشم تعجیل در آنچه را كه تو به تأخیر انداخته‏ای و تأخیر در آنچه تو تعجیلش را خواسته‏ای و پرده برداشتن از آنچه تو پوشیده‏اش داشته‏ای و كاوش در آنچه تو نهانش داشته‏ای و به ستیز برنخیزم با تو در آنچه كه تدبیر فرموده‏ای و نگویم:«برای چه، چگونه و چرا ولی امر ظهور نمی‏كند، با اینكه زمین از ستم پر شده است؟» و همه كارهایم را به تو وامی‏گذارم.
آرزو می‏كنیم كه خداوند به همه توفیق شكیبایی در ناملایمات، پایداری در سختی‏ها و استواری در انجام وظیفه عطا كند، تا بتوانیم با ایمانی پسندیده و اعمالی شایسته به خدمت ولی و صاحب خود حاضر شویم و پاداش صبر و بردباری خود را از دست آن امام بزرگوار دریافت كنیم. آمین یا رب العالمین.
همچنین در دعای دیگری كه از ناحیة مقدّس خود حضرت، توسط نایب ایشان در زمان غیبت كبری صادر شده است، می*خوانیم:
خدایا … مرا در اطاعت از ولیّ امر خود كه او را از خلق خویش پنهان ساخته*ای، ثابت قدم بدار. او با اجازة تو از مخلوقات غایب شده و در انتظار امر تو است
.(1)
اللهم عجل لولیک الفرج

پی*نوشت*:
1. جمال الاسبوع، فصل 47، ص 316.

بسم الله الرحمن الرحیم
الا یا ایها المهدی مدام الوصل ناولها
که در دوران هجرانت بسی افتاد مشکلها

صبا از نکهت کویت نسیمی سوی ما آورد
ز سوز شعلة شوقت چو تاب افتاد در دلها

چو نور مهر تو تابید بر دلهای مشتاقان
ز خود آهنگ حق کردند، بربستند محملها

دل بی بهره از مهرت حقیقت را کجا یابد؟
حق از آیینة رویت تجلی کرد بر دلها

به کوی خود نشانی ده که شوق تو محبان را
ز تقوا داده زاد ره، ز طاعت بست محملها

به حق سجاده تزیین کن مهل محراب و منبر را
که دیوان فلک صورت از آن سازند محفلها

شب تاریک و بیم موج و گردابی چنین حائل
ز غرقاب فراق خود رهی بنما به ساحلها

اگر دانستمی کویت به سر می آمدم سویت
خوشا گر بودمی آگه ز راه و رسم منزلها

چو بینی حجت حق را به پایش جای فشان ای فیض
«متی ما تلق من تهوی دع الدنیا و اهملها»

به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس،
«غیبت» یکی از مهم ترین مسائلی است که درباره امام زمان عجل الله فرجه مطرح می شود و سؤالات بی شماری در این باره وجود دارد. به همین منظور گفت وگوی مشروحی با حجت الاسلام والمسلمین مهدی یوسفیان، استاد مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم و نویسنده کتاب های «امام مهدی در قرآن»، «طلوع خورشید»، «رخدادهای ظهور» و «شرایط ظهور» انجام دادیم که این هفته بخش نخست آن تقدیم خوانندگان گرامی می شود.

فواید بحث درباره غیبت امام زمان(عج)

یوسفیان در ابتدای این گفت وگو، غیبت امام زمان(عج) را حقیقتی تلخ توصیف کرد و افزود: برای بحث درباره غیبت امام و علل آن، آثار و فواید مختلفی می توان بیان کرد. آشنایی با غیبت و مسایل مربوط به آن، باعث می شود انسان به درستی و با کمترین دغدغه فکری آن را بپذیرد. به بیان دیگر، با آرامش و اطمینان نفس با این پدیده روبه رو شده و آن را باور کند.

وی گفت: غیبت امام مهدی علیه السلام مانند هر پدیده دیگر، نتیجه علل و زمینه هایی است. با آشنایی درباره غیبت و شناخت علل آن، می توانیم تا حد امکان به رفع عوامل آن اقدام کنیم و با بسترسازی برای ظهور، در راستای تحقّق آن گام برداریم.

یوسفیان تأکید کرد: آگاهی از مسئله غیبت و علل آن، علاوه بر حفظ اعتقادات صحیح انسان درباره امام زمان علیه السلام، توانایی پاسخ گویی به سؤالات و شبهات مخالفان و منکران حضرت را در فرد ایجاد می کند؛ لذا کسانی که گمان می کنند غیبت امام زمان علیه السلام امری است که اتّفاق افتاده و ما نیز آن را پذیرفته ایم و دیگر بحث درباره آن فایده ای ندارد، به بیراهه رفته و اهمیت مسئله را درک نکرده اند.

غیبت شخص و شخصیت امام مهدی(عج) یعنی چه؟

نویسنده و پژوهشگر مسائل مهدویت با بیان اینکه برای آشنایی با معنای غیبت امام مهدی(عج) ابتدا مناسب است با معنای لغوی این واژه آشنا شویم گفت: «غیب» کلمه ای است که بر مستور بودن و مخفی بودن چیزی از چشم ها، دلالت دارد، سپس در موارد دیگر به کار رفته؛ از جمله غیب، چیزی است که کسی جز خدا آن را نمی داند.

یوسفیان گفت: با توجه به معنایی که گذشت، می توان برای حضرت مهدی علیه السلام دو نوع غیبت تصویر کرد:

الف. غیبت شخص: بدین معنا که شخص حضرت و جسم او مخفی است و دیده نمی شود؛ بنا بر این معنا، ممکن است حضرت میان مردم باشد؛ ولی آنان، حضرت را نبینند.

ب. غیبت شخصیت: بدین معنا که شخصیت و مقام حضرت، مخفی و ناشناخته است، نه این که جسم آن بزرگوار مخفی باشد. بنا براین معنا، ممکن است حضرت میان گروهی قرار گیرد و آنان، جسم حضرت را ببینند؛ ولی نشناسند و ندانند که این شخص همان امام مهدی علیه السلام است. و در هر دو معنا، پنهان بودن، لحاظ شده است.

حجت الاسلام یوسفیان اظهار داشت: در روایاتی که درباره غیبت امام مهدی علیه السلام از امامان معصوم علیهم السلام نقل شده، به هر دو معنا اشاره شده است. مثلا از امام رضا علیه السلام نقل شده است: «لَایُرَی جِسمُهُ وَ لَایُسَمِّی بِاسمِه»؛ جسمش دیده نمی شود و نامش برده نمی شود. در روایتی به دیده شدن ایشان توسط مردم اشاره شده است. امام صادق علیه السلام می فرماید: در صاحب این امر، سنت هایی از پیامبران وجود دارد. . . اما سنت او از یوسف، مستور و پوشیده بودن است. خداوند، بین او و خلق، حجابی قرار می دهد که مردم او را می بینند و نمی شناسند.

پیشینه غیبت پیامبران گذشته باعث پذیرش غیبت امام زمان می شود

استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه غیبت فردی که راهبر و هادی انسان هاست و مردم برای حرکت تکاملی خود به او وابسته اند، از اموری است که برخلاف زندگی عادی یک انسان راهنماست، گفت: توجّه به پیشینه غیبت و تحقّق آن برای برخی پیامبران گذشته، باعث پذیرفتن مسئله غیبت امام مهدی علیه السلام می شود.

حجت الاسلام یوسفیان ادامه داد: مرحوم شیخ صدوق(ره) از علمای تراز اول شیعه که در عصر غیبت اول صغری و اوایل غیبت کبری می زیسته، کتابی پیرامون غیبت انبیا به نام «کمال الدین و تمام النعمه» تألیف کرده است.

خواب دیدن شیخ صدوق و سفارش امام زمان(عج) به وی

پژوهشگر مسائل مهدویت درباره انگیزه شیخ صدوق از تألیف این کتاب گفت: شیخ صدوق در مقدمه این کتاب می نویسد: به دلیل حیرانی شیعیان در امر غیبت، اندوهگین بودم تا این که شبی در عالم خواب حضرت ولی عصر(عج) را دیدم که بر در خانه کعبه ایستاده است و من، با دلی مشغول و حالی پریشان، به او نزدیک شدم. آن حضرت، در چهره من نگریست و راز درونم را دانست. بر او سلام کردم و پاسخم را داد. سپس فرمود: «چرا در باب غیبت کتابی تألیف نمی کنی تا اندوهت را زایل سازد؟» عرض کردم: «یا ابن رسول الله! درباره غیبت چیزهای تألیف کرده ام». فرمود: «نه به آن طریق. اکنون تو را امر می کنم که درباره غیبت، کتابی تألیف کنی و غیبت انبیا را در آن بازگویی».

از خواب برخاستم و تا طلوع فجر به دعا و گریه و درد دل و شکوه پرداختم. چون صبح دمید، تألیف این کتاب را آغاز کردم.

حجت الاسلام یوسفیان افزود: داستان غیبت انبیایی چون ادریس، صالح، یوسف، موسی در این کتاب آمده است و این داستان ها پذیرش غیبت حضرت ولی عصر را برای ما آسان می کند.

برای تحمل غیبت، ائمه دین از راهکارهای مختلفی استفاده کردند

نویسنده و پژوهشگر مسائل مهدویت با بیان اینکه برخورد نامناسب مردم با حقیقت امامت اهل بیت (ع)، غیبت امام مهدی علیه السلام را امری اجتناب ناپذیر می کرد و پیشوایان معصوم نیز براساس علم الهی، از این رویداد تلخ آگاه بودند، گفت: برای آنکه مردم و شیعیان بتوانند به درستی با این واقعه رو به رو شده و آن را تحمّل کنند، امامان علیهم السلام از راهکارهای متعددی استفاده کردند.

یوسفیان درباره این راهکارها گفت: موضوع ولادت مخفیانه و غیبت حضرت ولی عصر علیه السلام بخش زیادی از روایات مربوط با امام مهدی علیه السلام و مباحث مرتبط با ایشان را به خود اختصاص داده است و نکته لطیف این است که از همه امامان معصوم علیهم السلام درباره غیبت، روایت صادر شده است.

وی افزود: شیخ صدوق در کتاب «کمال الدین و تمام النعمه» به این اخبار اشاره کرده و احادیث هر یک از آن بزرگواران را در ابوابی جداگانه ذکر کرده است. به عنوان نمونه:

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در این باره می فرماید: خوشا کسی که قائم اهل بیتم را درک کند و در غیبت او پیش از ظهورش به امامت او معتقد باشد؛ با دوستانش دوست باشد و با دشمنانش دشمن. او، روز قیامت از رفقای من و طرف دوستی من و گرامی ترین افراد امت من نزد من است.

و امیر مومنان امام علی علیه السلام می فرماید: برای قائم ما غیبتی است که مدّتش طولانی است… بدانید هر کس در آن دوران در دینش استوار باشد و قلبش به واسطه طول غیبت امامش سخت نشود، روز قیامت هم رتبه من است.

ادامه دارد…

وقت ظهور !

موضوع وقت ظهور امام زمان ( عج ) از جمله مباحث مهدویت است كه همواره مورد بحث دانشمندان و علمای اسلامی بوده و است.
حكمت الهی اقتضا نموده است كه وقت ظهور حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ نزد مردم مجهول و مكتوم بماند، لذا آنها دقیقاً نمی*دانند كه حضرتش در چه وقت ظهور خواهند فرمود.

با وجود احادیث فراوانی كه از رسول اعظم و ائمه طاهرین درباره جوانب مختلف زندگانی حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ و مسأله ظهور آن بزرگوار وارد شده است، هنگام قیام پیروز آن امام عظیم الشأن در هیچ حدیثی و خبری تصریح نگردیده برعكس احادیث شریفه صادر از پیامبر گرامی اسلام و ائمه اطهار ـ علیهم السّلام ـ هر پیشگویی را از زمان ظهور نفی می*نماید.
از رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ در خبری كه از غیبت حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ می*دهندـ وارد شده كه می*فرمایند: «كسانی كه وقت ظهور را معیّن می*نمایند، دروغ می*گویند.»(1)
فضیل از حضرت امام محمد باقر ـ علیه السّلام ـ سؤال می*كند: آیا برای ظهور وقتی معین شده است؟
حضرت فرمودند: «تعیین كنندگان وقت ظهور دروغ می*گویند.»(2)
در انتظار فرج بهره دیگری است و آن اینكه: انتظار یعنی، تصدیق سخن خدای متعال و كلام رسول او و ائمّه اطهار از فرزندان پیامبر و این تصدیق از مراتب ایمان و درجات تسلیم و اطاعت است

از حضرت صادق ـ علیه السّلام ـ روایت شده كه چنین فرمودند: «تعیین كنندگان وقت دروغ گفتند. ما در آنچه گذشت وقتی معین نكردیم و در آنچه می*آید نیز وقت معین نمی*نمائیم.»(3)
و امام نیز فرمودند: «تعیین كنندگان وقت دروغ گفتند. شتاب كنندگان هلاك شدند و تسلیم شوندگان نجات یافتند.»(4)
منظور از وقت معین نكردن در این جا عبارت است از مشخص كردن دقیق سال ظهور حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ ؛ زیرا احادیثی كه علائم حتمی ظهور را متذكّر می*شوند، ظهور آن علائم را به ظهور حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ در همان سال نزدیك می*دانند.
اما علت پنهان بودن وقت ظهور آن بزرگوار را به طور قطعی نمی*دانیم شاید كه حكمت این رازِ پوشیده آن باشد كه مؤمنان در طول این قرون ظهور حضرتش را انتظار برده بر این انتظار تلخ پاداش برند.
لذا اصناف مختلف مردم ـ از شروع غیبت صغری تا زمان ما ـ آرزو كرده و می*كنند كه ظهور حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ را دریابند و اگر هنگام ظهور مشخص و معین می*بود، این انتظار وجود نداشت بلكه آرزوها به یأس مبدل می*گردید و میلیون*ها نفر از پاداش انتظار محروم می*ماندند.
از رسول اكرم ـ صلی الله علیه و آله ـ نقل گردیده كه فرمودند: «برترین اعمال امت من انتظار فرج است.»(5)
و حضرت امیرالمؤمنین ـ علیه السّلام ـ می*فرمایند: «آن كس كه منتظر امر ما باشد، مانند كسی است كه در راه خدا در خون خویش غلتیده باشد.»(6)
و حضرت صادق ـ علیه السّلام ـ فرمودند: «هر كه بمیرد و منتظر این امر باشد مانند كسی است كه همراه حضرت قائم ـ علیه السّلام ـ در خیمه آن حضرت باشد، نه … بلكه مانند كسی است كه همراه رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ با شمشیر پیكار می*كند.»(7)

در انتظار فرج بهره دیگری است و آن اینكه: انتظار یعنی، تصدیق سخن خدای متعال و كلام رسول او و ائمّه اطهار از فرزندان پیامبر و این تصدیق از مراتب ایمان و درجات تسلیم و اطاعت است.
در این موضوع حكمت دیگری نیز موجود است و آن عبارت است از امتحان و آزمایش؛ زیرا كه خدای متعال بندگان خویش را به انواع گوناگون امتحان می*فرماید، از آن جمله مسائل اعتقادی است؛ پس كسانی كه به خدا و پیامبر و به آنچه كه پیامبر از سوی پروردگار خویش درباره حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ آورده ایمان آورده*اند، طول غیبت ـ تا هر زمان كه باشد ـ و انتظار ـ هر قدر كه به طول انجامد ـ در آنان و عقایدشان اثری نخواهد گذارد.
امّا منافقان فرصت مسخره نمودن و شلوغ*كاری علیه این اعتقاد مقدس را می*یابند آیات قرآن و احادیث نبوی را به سینه دیوار می*زنند. این رویّه اهل باطل در هر زمان و مكانی بوده و هست.
از حضرت موسی بن جعفر ـ علیه السّلام ـ (در حدیثی كه درباره غیبت حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ از ایشان نقل شده) چنین آمده است: «این امتحانی است از سوی خدای عزّوجلّ كه به وسیله آن مخلوقاتش را می*آزماید.»(8)
معنی امتحان این نیست كه خدای سبحان حقایق بندگان و آنچه را كه در ضمائر و پنهانی*های آنان می*گذرد، نمی*داند. هرگز!… بلكه خدای متعال به هر چیز داناست و آنچه را كه در سینه**هاست می*داند؛ چنان كه خود می*فرماید:
«اَحَسِبَ النّاسُ اَنْ یُتْرِكُوا اَنْ یَقُولُوا امَنّا وَ هُمْ لا یُفْتَنُونَ؟! وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَیَعْلَمَنَّ اللهُ الَّذینَ صَدَقُوا وَ لَیَعْلَمَنَّ الكاذِبینَ» (9) «آیا مردم فكر كرده*اند كه وقتی گفتند: ایمان آوردیم، ما آنان را نمی*آزمائیم؟! ما قطعاً پیشینیان از آنان را آزمودیم تا راستگویان و دروغگویان شناخته شوند.»
در این صورت آزمایش چه معنی می*دهد؟
پاسخ این است كه: خدای سبحان بندگان خویش را به خاطر مصالحی چندی می*آزماید كه از آن جمله است: اتمام حجّت بر بندگان، تا مردم را بر خدای متعال برهانی نباشد.
و از آن جمله است: پیروزی مؤمن در امتحان تا مستحق اجر و پاداش گردد. و در حدیث از حضرت صادق ـ علیه السّلام ـ وارد گردیده كه انسان در عصر غیبت این دعا را كه ـ به دعاء غریق موسوم است ـ بخواند:
«یا الله یا رَحْمانُ یا رَحیمُ، یا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ، ثَبِّتْ قَلْبی عَلی دینِكَ.» (10)
«ای الله، ای بخشنده، ای مهربان، ای دگرگون كننده دلها، قلب مرا بر دینت ثابت بدار.»
و نیز از صادق آل محمد ـ علیه السّلام ـ روایت گردیده كه به این دعا امر فرمودند:
«اَللّهُمَّ عَرِّفْنی نَفْسَكَ، فَاِنَّكَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنی نَفْسَكَ لَمْ اَعْرِفْ نَبِیَّكْ، اَللّهُمَّ عَرِّفْنی رَسُولَك، فَاِنَّكَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنی رَسُولَك لَمْ اَعْرِفْ حُجَتَّكَ، اَللّهُمَّ عَرِّفْنی حُجَّتَكَ، فَاِنِّكَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفنی حُجَّتَكَ ضَلَلْتُ عَنْ دینی» (11)
«خدایا، خود را به من بشناسان؛ تو خود را به من نشناسانی من پیامبرت را نخواهم شناخت. پروردگارا، فرستاده خود را به من بشناسان، چنانچه تو پیامبرت را به من نشناسانی حجّت تو را نخواهم شناخت. خدایا، حجّت خود را به من بشناسان كه اگر تو حجّت را به من نشناسانی از دینم گمراه خواهم شد.»
هنگام قیام پیروز آن امام عظیم الشأن در هیچ حدیثی و خبری تصریح نگردیده برعكس احادیث شریفه صادر از پیامبر گرامی اسلام و ائمه اطهار ـ علیهم السّلام ـ هرپیشگویی را از زمان ظهور نفی می*نماید

این بود حكمت مخفی بودن زمان ظهور… به اضافه حكمت*هایی كه بر ما مخفی است. خوانندگان گرامی، احادیث شریفی وجود دارد كه از برخی از امور مربوط به وقت ظهور سخن می*گویند. تعدادی از آنها را به مناسبت نقل می*كنیم:
حضرت امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمودند: «قائم ما اهل بیت، در روز جمعه خروج می*نماید.»
و نیز فرمودند:«قائم ـ علیه السّلام ـ در سال فرد ظهور خواهد كرد؛ اوّل، سوم، پنجم، هفتم یا نهم (در هر دهه).»(12)
باز فرمودند: «به نام قائم ـ علیه السّلام ـ در شب 23 ندا كرده شده (مقصود23 رمضان است) و در روز عاشورا قیام خواهد نمود، همان روزی كه در آن حسین بن علی ـ علیهماالسّلام ـ شهید گردید.»(13)
از مجموع احادیثی كه درباره ظهور حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ سخن می*گوید استفاده می*شود كه ظهور حضرتش اندك زمانی قبل از قیام آن بزرگوار خواهد بود. لذا ممكن است كه امام ـ علیه السّلام ـ وقتی به نامش ندا داده می*شود در ماه رجب و یا رمضان از اختفاء خارج شده ماه*های شوال و ذیقعده و ذیحجّه و ده روز از ماه محرم را بگذرانند، آنگاه به پا خواسته این نهضت مبارك را آغاز می*فرمایند. در این مدت زمان تدابیر لازم را اتخاذ نموده منتظر وقت و زمان مناسبی است تا خدای تعالی به وی اجازه پاك كردن دهد تا ظلم و جور را زائل نموده عدل و عدالت را در تمام كره زمین گسترش دهد.
اما حسابهایی كه منجمان و اهل رَمْل و جفر و مكاشفه و مرتاضان و غیر آنان ـ كه در زمان ما ادعا می*كنند كه از غیبت خبر دارند ـ نموده*اند اموری نیست كه بتوان به آنها اعتنایی داشت و اعتمادی نمود، خصوصاً با اخباری كه سابقاً از رسول بزرگوار و ائمه طاهرین ـ علیهم السّلام ـ (مبنی بر تكذیب هر كس كه از هنگام ظهور خبر دهد) بیان نمودیم كه پیشگوییهایی فراوان درباره جهان و حوادثی درباره برخی افراد دیده و خوانده و شنیده*ایم آنها بیشتر دروغ و ساختگی بوده است. آری ممكن است كه ظهور را نزدیك بدانیم، به شرط آنكه علامات قطعی و حتمی ظاهر شده باشد.

پی نوشت ها:
[1] . كفایه الاثر، رازی قمی، ازشاگردان شیخ بزرگوار صدوق.
[2] . غیبت شیخ طوسی، ص262، و كافی ج1، ص 368.
[3] . غیبت شیخ طوسی، ص 262.
[4] . كافی، ج1، ص368، غیبت، ص 262
[5] . كمال الدین، ج2، ص644، حموینی شافعی نیز در «فرائد السّمطین » این حدیث را نقل كرده است.
[6] . كمال الدین، ج2، ص645.
[7] . همان، ص 338.
[8] . كافی، ج1، ص336.
[9] . عنكبوت: 2ـ3.
[10] . كمال الدّین، ج2، ص352.
[11] . كافی، ج1، ص337، اثبات الهداه، شیخ حرّ عاملی، ج7، ص31.
[12] . كشف الغمّه، ج3، باب4، ص534.
[13] . غیبت نعمانی، ص282؛ اثبات الهداه، ج7، ص31، عقد الدّرر، ص65.
بخش مهدویت تبیان

 
مرحوم آیت الله بهجت در جواب اینکه چرا به صاحب الزمان(عج) دسترسی نداریم، فرمود: ترک واجبات و ارتکاب محرمات، حجاب و نقاب دیدار ما از آن حضرت است.

معارف عمیق مهدویت ضامن سلامت و سعادت جامعه و فرد فرد انسان هاست، اعتقاد به بشارت های پیامبران گذشته و ائمه دین(ع) افراد با انگیزه و پرتوانی را در جامعه می تواند پرورش دهد، باور به حضور امامی ناظر بر اعمال، از جنبه فردی موجب پاک نگاه داشتن روح و پیراستن اعمال از زشتی هاست و از جنبه اجتماعی باعث هم دلی مؤمنان و ایستادگی در برابر ظالمان می شود، کارکرد وسیع و عمیق آموزه های مهدوی، جذابیت خاص موضوع را نشان می دهد، به همین دلیل، قشرهای مختلف جامعه پرسش های بسیاری در این موضوع دارند که لزوم پاسخگویی صحیح به آن ها از راهی مطمئن بر کسی پوشیده نیست.
پژوهشکده مهدویت در کتاب «مهدویت، پرسش ها و پاسخ ها» به برخی از شبهات این گونه پاسخ می دهد:
راه های تشخیص صدق و کذب دیدار افراد با امام زمان(عج)
رؤیت حضرت به چند طریق امکان دارد و تشخیص صدق و کذب آن چگونه است؟
رؤیت حضرت در عصر غیبت کبرا به سه صورت ممکن است:
الف) در عالم خواب؛
ب) در حال مکاشفه؛
ج) در حال بیداری.
که در حال بیداری از نظر کیفیت و نحوه دیدار سه گونه دارد:
1 ـ دیدار با حضرت با عنوان غیرحقیقی؛ به گونه ای که دیدار کننده هنگام ملاقات و بعد از آن، هیچ گونه توجهی به شخص حضرت ندارد و ایشان در این دیدار، فردی عادی و ناشناس تلقی می شود، این رؤیت ممکن است برای بسیاری از افراد به طور تصادفی و ناشناس رخ دهد و حضرت با افراد برخورد داشته باشد، ولی هرگز او را نمی شناسند.
2ـ دیدار حضرت همراه با شناخت؛ یعنی شخص دیدار کننده حضرت را به هنگام دیدار بشناسد، این نوع رؤیت، بسیار اندک و انگشت شمار است؛ زیرا چنین رؤیتی با فلسفه غیبت منافات دارد و در عصر غیبت، اصل بر این است که حضرت از چشمان مردم پنهان باشد، مگر در مواردی که مصلحت مهم تری اقتضا کند و حضرت بنا به مصالحی خود را بشناساند که این نوع دیدار فو ق العاده اندک است؛
3ـ رؤیت حضرت در حال غفلت از حضور امام، یعنی شخص حضرت مهدی(عج) را ملاقات می کند، ولی در آن حال به حضور حضرت توجهی ندارد و وی را فردی عادی می پندارد، اما پس از ملاقات با توجه به دلایل و شواهد موجود، یقین پیدا می کند که وی امام عصر(عج) بوده است.
بیشتر تشرفاتی که در کتاب ها نقل شده است، از این نوع است و نشناختن نیز یا به دلیل غفلت شخص دیدار کننده در آن حال است و یا به دلیل اینکه حضرت در او تصرفات تکوینی و ولایی کرده و اجازه شناخت را به وی نمی دهد؛ ولی بعد از جدایی، از قراین دیگر قطع پیدا می کند که وی امام بوده است.
اما تشخیص صدق و کذب چنین رؤیت هایی، به دلیل یقینی و صدق گوینده نیاز دارد، چنین ادعاهایی از افراد ناموثق و بی تقوا پذیرفتنی نیست و اصل بر تکذیب مدعی چنین دیدارهایی است، مگر اینکه به صحت گفتار وی یقین داشته باشیم.
دلیل ناشناس بودن امام زمان(عج) در عصر غیبت
چرا افراد هنگام ملاقات امام را نمی شناسند؟
زیرا غیبت که به معنای ناشناس بودن حضرت است، اقتضا می کند که دیگران حضرت را نشناسند، پس نشناختن حضرت در چنین ملاقات هایی طبق قانون غیبت بوده و دلیل نمی خواهد؛ زیرا ایشان در حال غیبت اند و نباید غیبت و ناشناس بودن، به ظهور و شناسایی تبدیل شود.

در عین حال با اینکه در زمان غیبت به دلایلی که موجب غیبت شده، امام مهدی(عج) باید از دیده ها مخفی باشند، ممکن است کسانی که مشکل بزرگی دارند یا به مقامات معنوی عالی دست یافته اند، به محضر آن حضرت شرف یاب شوند.
البته این شرف یابی می تواند متفاوت باشد، برخی حضرت را می بینند ولی نمی شناسند؛ گروهی می بینند و می شناسند و حضرت هم با آنان سخن می گوید؛ برخی او را می بینند و می شناسند و اجازه می یابند که با ایشان سخن بگویند، این تفاوت ها به دلیل اختلاف درجات معنوی افراد است.
در هر حال دلیل اینکه افراد کمی هنگام ملاقات، آن حضرت را می شناسند، آن است که شایستگی دیدن همراه با شناخت، در افراد کمی وجود دارد.
چرا نباید برای دیدن بقیة الله(عج) اصرار کرد
آیا دیدن امام زمان(عج) دارای شرایط خاصی است و نصیب هر کسی می شود؟ و آیا ندیدن آن حضرت مصلحتی دارد؟
دیدن امام زمان(عج) در عصر غیبت کبری امکان داشته و اگر کسی توفیق یابد، سعادت بزرگی نصیبش شده است، اما همه سعادت این نیست که انسان شبانه روز تلاش کند و خواهان دیدن امام باشد، البته دیدن حضرت سبب نمی شود که انسان گناه نکند؛ زیرا برخی انسان های معاصر دیگر امامان(ع) با وجد دیدن امام معصوم باز هم گناه می کردند و حتی گاهی با آنها مخالفت می کردند.
دیدن حضرت تأیید بر کردار درست انسان نیست؛ اگر چه نصیب هر کس نمی شود، ندیدن حضرت هم دلیل بر خرابی اعمال نیست، بسیاری از بزرگان، علما و مجتهدان، امام زمان(عج) را ندیدند، ولی چه بسا افرادی که مسلمان هم نبودند، ولی چون به مقام اضطرار رسیدند، حضرت از آنها دست گیری کرده و از این جهت امام را دیده باشند.
مهم این است که اگر ما او را نبینیم، او ما را می بیند و همین اعتقاد برای ترک گناه کافی است.
احمد بن حسن بن ابی صالح خجندی، مدتی در جست وجوی امام زمان(عج) شهرها را می گشت و بسیار جدی بود و اصرار داشت که به حضور آن حضرت مشرف شود، عاقبت نامه ای از طریق حسین بن روح به این مضمون برای حضرت مهدی(عج) نوشت: «دل من، شیفته جمال تو گشته و همواره در فحص و طلب تو می کوشم، تمنا دارم جوابی مرحمت فرمایید که قلب من ساکن شود و دستوری در این باره فرمایید».
جواب آمد: «هر کس در خصوص من جست وجو و تجسس کند، مرا می طلبد و هر کس مرا بیابد، به دیگران بنماید و هر کس مرا به دیگران بنماید، مرا به کشتن دهد و هر کس مرا به کشتن دهد، مشرک شود».
بنابراین احتمال دارد که به صلاح ما نباشد آن حضرت را ملاقات کنیم، چه بسا دیدار حضرت مایه عجب، تکبر و خودپسندی ما شود که خود مایه هلاکت انسان است.
نظر آیت الله بهجت درباره علت نقاب دیدار ما با امام زمان(عج)
آیا اگر از گناه اجتناب کنیم و منتظر واقعی باشیم، امام زمان(عج) به ما سر می زند؟
قطعا گناه کردن، مهم ترین علت محرومیت از عنایات امام زمان(عج) است، امام مهدی (عج) نیز در توقیع شریفشان به شیخ مفید می فرماید: «ما را از ایشان(شیعیان) چیزی محبوس نکرده است، مگر گناهان و خطاهایی که از ایشان به ما می رسد و ما آن را ناخوش می داریم و از ایشان نمی پسندیم».
آیت آلله بهجت نیز بیان فرموده اند: اگر بفرمایید چرا به آن حضرت دسترس نداریم، جواب شما این است که چرا به انجام واجبات و ترک محرمات ملتزم نیستند؟ او به همین از ما راضی است؛ زیرا «اورع الناس من تورّع عن المحرمات»؛ پرهیزکارترین مردم کسی است که از کارهای حرام بپرهیزد، ترک واجبات و ارتکاب محرمات، حجاب و نقاب دیدار ما از آن حضرت است.
بنابراین اگر ما از گناه اجتناب کنیم و منتظر واقعی باشیم، به مقامی می رسیم که غیبت و حضور برایمان فرقی ندارد، امام سجاد(ع) به ابوخالد کابلی می فرماید: «ای ابوخالد! به درستی که مردم زمان غیبت حضرت مهدی(عج) آنان که معتقد به امامت هستند و در انتظار ظهور او به سر می برند، با فضیلت ترین مردم همه زمان ها هستند؛ به دلیل اینکه خداوند متعالی عقل و فهمی به آنان عنایت کرده که غیبت در نزد آنان به منزله ظهور و مشاهده گشته است».
از این رو، در حدیث دیگری امام جعفر صادق(ع) می فرماید: «هر کس دوست دارد که از یاران حضرت قائم(عج) شود؛ باید که منتظر باشد و در عین حال به پرهیزکاری و اخلاق نیکو مشغول شود».
بنابراین اگر کسی ترک گناه کند و منتظر امامش باشد، از یاران واقعی حضرت به شمار می آید، آن گاه اگر بزرگترین توفیق الهی او را دریابد، غیبت و و ظهور حضرت برایش تفاوت نخواهد داشت.

منبع: خبرگزاری فارس

چگونگی اطلاع مردم از ظهور

از سوى پیامبر(صلى الله علیه وآله) و امامان معصوم(علیهم السلام) علامت ها و نشانه هایى براى ظهور آن حضرت ذكر شده است كه مردم با دیدن آن علائم و نشانه ها، از ظهور امام مهدى (عج) با خبر مى شوند. این علائم، از یك حیث، دو گونه اند:
1- علائم خاص; این علامت ها، خاص و مختص وجود پر بركت حضرت صاحب الامر(علیه السلام)است و حضرت بدان وسیله مى داند كه خداوند او را اذن و اجازه ى ظهور داده است.
در روایتى طولانى، ابى بن كعب از پیامبر اكرم(صلى الله علیه وآله) درباره ى علامت هاى ظهور امام مهدى(علیه السلام)سؤال مى كند. آن حضرت مى فرماید:
او (امام مهدى) (عج) پرچمى دارد كه چون وقت ظهورش فرا رسد، خود به خود باز مى شود و خداى تعالى آن را به سخن مى آورد و عرض مى كند: «یا ولى الله فاقتل اعدالله; اى ولىّ خدا! دشمنان خدا را بكش!». و این دو علامت است (اوّلى باز شدن پرچم، دومى، صدایى است كه از پرچم بر مى آید.
و نیز او شمشیرى دارد كه در غلاف است و چون هنگام ظهور حضرتش فرا رسد از غلاف بیرون مى آید و خداوند آن را به سخن مى آورد و صدا مى زند: «اخرج یا ولىّ الله! فلایحل لك أنْ تقعَد فی أعداء الله; اى ولىّ خدا! قیام كن كه دیگر جاى درنگ نیست و نشستن براى تو روا نیست كه از دشمنان خدا دست بردارى». پس حضرت خروج مى كند و قیام مى كند و دشمنان خدا را هر كجا كه بیابد به قتل مى رساند…».(1)
خروج سفیانى، متّصل به ظهور امام زمان (عج) است و او با آن حضرت جنگ خواهد كرد. امام صادق(علیه السلام) مى فرماید: «… زمانى كه سفیانى مالك مناطق پنج گانه ى شام: (دمشق، حمص، فلسطین، اردن، قنسرین) شد، در آن زمان، متوقع فرج باشید…

2- علائم عامه; علائم عامه، علامت هایى هستند كه جنبه ى عمومى دارد و براى مردم ظاهر خواهد شد و هر كس از عوام و خواص، در طول زندگى خود، برخى از آن ها را خواهد دید. این علامت ها بسیار است. در این جا به برخى از مهم ترین آن ها اشاره مى شود:
1- خروج سفیانى.
2- گرفتن خورشید در نیمه ى ماه مبارك رمضان.
3- گرفتن قرص ماه در آخر ماه مبارك برخلاف عادت.
4- فرو رفتن زمین «بیداد» كه سرزمینى است میان مكه و مدینه.

5- فرو رفتن زمین یا جمعیتى در مشرق.
6- توقّف خورشید از آغاز ظهر تا وسطِ وقت عصر.
7- طلوع خورشید از مغرب.
8- كشته شدن نفس زكیه كه سیّدى است هاشمى در پشت كوفه ـ یعنى: نجف ـ با هفتاد نفر از صالحان.
9- خراب شدن دیوار مسجد كوفه.
10- نمایان شدن پرچم هاى سیاه از طرف خراسان.
11- خروج یمانى از طرف یمن.
12- فرود آمدن ترك ها در جزیره (شمال عراق كنونى).
13- ورود رومیان در رمله.
14- پیدا شدن سرخى شدید در آسمان كه در اطراف آن پراكنده شود.
15- پیدایش آتش در طول مشرق كه تا سه روز یا هفت روز در هوا بماند.
16- عربان استقلال پیدا كنند و كشورگشایى كنند و از زیر بار و نفوذ دیگران بیرون روند.
17- اهل مصر، فرمانرواى خود را بكشند.
18- شام خراب شود و سه پرچم در آن جا پدیدار گردد.
19- رودخانه ى فرات طغیان كند یا شكافته شود، به حدّى كه آب در كوچه هاى كوفه داخل شود.
20- پلى در بغداد در كنار محله (كرخ) ساخته شود.
علامت خروج دجال، این است كه نماز را سبك شمارند و امانت را ضایع كنند و دروغ را حلال بدانند و ربا بخورند و رشوه بگیرند و ساختمان ها را بلند سازند و دین را به دنیا بفروشند و سفیهان را به كار گیرند و با زنان مشورت كنند و قطع رحم كنند و از هواهاى نفسانى تبعیت كنند و خون ریزى را سبك شمارند و حلم، ضعف شمرده شود و ظلم فخر باشد و حاكمان، فاجر و وزیران، ظالم باشند و عارفان ضعیف و قاریان، فاسق باشند

21- ترسى عمومى و مرگى سریع و همگانى، همه ى اهل عراق و مردم بغداد را فرا گیرد كه قرار و آرام یا راه فرار نداشته باشند. 22- صدایى از آسمان بلند شود كه همه ى مردم روى زمین آن را به زبان خود بشنوند.(2)
علامت ها و نشانه هاى دیگرى نیز هست كه در كتاب هاى مبسوط، مانند بحارالأنوار، (جلد پنجاه و دوم) ذكر شده است و ما، در این قسمت، به برخى از این احادیث كه شامل چندین علامت است، اشاره مى كنیم.
1- امام صادق(علیه السلام) فرمود: «پنج اتّفاق قبل از ظهور قائم(علیه السلام) اتفاق مى افتد: قیام یمانى; خروج سفیانى; منادى كه از آسمان ندا مى كند; فرو رفتن زمین در بیدا; كشته شدن نَفْسِ زكیه.».(3)
2- از امام باقر(علیه السلام) نقل شده است: «… در آخرالزمان، نشانه هایى هست. از آن جمله است: دابّه الأرض; دجال; نزول حضرت عیسى; طلوع خورشید از مغرب.»(4)

3- در حدیثى طولانى، صعصعه بن صوحان از امیرالمؤمنین على (علیه السلام) در مورد خروج دجّال كه از علائم ظهور امام مهدى(عج) است، مى پرسد. آن حضرت مى فرماید: «… علامت خروج دجال، این است كه نماز را سبك شمارند و امانت را ضایع كنند و دروغ را حلال بدانند و ربا بخورند و رشوه بگیرند و ساختمان ها را بلند سازند و دین را به دنیا بفروشند و سفیهان را به كار گیرند و با زنان مشورت كنند و قطع رحم كنند و از هواهاى نفسانى تبعیت كنند و خون ریزى را سبك شمارند و حلم، ضعف شمرده شود و ظلم فخر باشد و حاكمان، فاجر و وزیران، ظالم باشند و عارفان ضعیف و قاریان، فاسق باشند و شهادت دروغ آشكار شود و فسق و فجور و بهتان و گناه و طغیان علنى شود و قرآن ها، تزیین شود و مساجد آراسته گردد و مناره مرتفع شود …. زنان با شوهران خود به خاطر حرص دنیوى، در تجارت شریك شوند و…»(5)
بنابراین، علامت ها و نشانه هاى فراوانى براى ظهور امام زمان(علیه السلام) وجود دارد كه مردم با دیدن آنها به ظهور امام زمان(عج) پى خواهند برد، لكن باید توجّه داشت كه برخى از این علائم، نشانه ى نزدیكى ظهور است و برخى دیگر، نشانه ى وقوع ظهور. به عنوان مثال علامت هایى كه حضرت على(علیه السلام) در این حدیث بیان داشتند، نشانه هاى نزدیك شدن ظهور است، امّا خروج سفیانى، متّصل به ظهور امام زمان(عج) است و او با آن حضرت جنگ خواهد كرد. امام صادق(علیه السلام) مى فرماید: «… زمانى كه سفیانى مالك مناطق پنج گانه ى شام: (دمشق، حمص، فلسطین، اردن، قنسرین) شد، در آن زمان، متوقع فرج باشید… .»(6)

پی نوشت ها:
[1]. بحارالأنوار، ج 52، ص 310 و 311.
[2]. زمینه سازان انقلاب جهانى مهدى(علیه السلام)، ص 22 تا 27; ارشاد، شیخ مفید، ص 356 ـ 358، چاپ بیروت.
[3]. بحارالأنوار، ج 52، ص 203.
[4]. همان، ج 52، ص 181.
[5]. بحارالأنوار، ج 52، ص 193.
[6]. بحارالأنوار، ج 52، ص206.

پاسخ مرحوم آیت الله بهجت درباره دیدار امام زمان(عج)

مرحوم آیت الله بهجت در جواب اینکه چرا به صاحب الزمان(عج) دسترسی نداریم، فرمود: ترک واجبات و ارتکاب محرمات، حجاب و نقاب دیدار ما از آن حضرت است.

معارف عمیق مهدویت ضامن سلامت و سعادت جامعه و فرد فرد انسان هاست، اعتقاد به بشارت های پیامبران گذشته و ائمه دین(ع) افراد با انگیزه و پرتوانی را در جامعه می تواند پرورش دهد، باور به حضور امامی ناظر بر اعمال، از جنبه فردی موجب پاک نگاه داشتن روح و پیراستن اعمال از زشتی هاست و از جنبه اجتماعی باعث هم دلی مؤمنان و ایستادگی در برابر ظالمان می شود، کارکرد وسیع و عمیق آموزه های مهدوی، جذابیت خاص موضوع را نشان می دهد، به همین دلیل، قشرهای مختلف جامعه پرسش های بسیاری در این موضوع دارند که لزوم پاسخگویی صحیح به آن ها از راهی مطمئن بر کسی پوشیده نیست.
پژوهشکده مهدویت در کتاب «مهدویت، پرسش ها و پاسخ ها» به برخی از شبهات این گونه پاسخ می دهد:
راه های تشخیص صدق و کذب دیدار افراد با امام زمان(عج)
رؤیت حضرت به چند طریق امکان دارد و تشخیص صدق و کذب آن چگونه است؟
رؤیت حضرت در عصر غیبت کبرا به سه صورت ممکن است:
الف) در عالم خواب؛
ب) در حال مکاشفه؛
ج) در حال بیداری.
که در حال بیداری از نظر کیفیت و نحوه دیدار سه گونه دارد:
1 ـ دیدار با حضرت با عنوان غیرحقیقی؛ به گونه ای که دیدار کننده هنگام ملاقات و بعد از آن، هیچ گونه توجهی به شخص حضرت ندارد و ایشان در این دیدار، فردی عادی و ناشناس تلقی می شود، این رؤیت ممکن است برای بسیاری از افراد به طور تصادفی و ناشناس رخ دهد و حضرت با افراد برخورد داشته باشد، ولی هرگز او را نمی شناسند.
2ـ دیدار حضرت همراه با شناخت؛ یعنی شخص دیدار کننده حضرت را به هنگام دیدار بشناسد، این نوع رؤیت، بسیار اندک و انگشت شمار است؛ زیرا چنین رؤیتی با فلسفه غیبت منافات دارد و در عصر غیبت، اصل بر این است که حضرت از چشمان مردم پنهان باشد، مگر در مواردی که مصلحت مهم تری اقتضا کند و حضرت بنا به مصالحی خود را بشناساند که این نوع دیدار فو ق العاده اندک است؛
3ـ رؤیت حضرت در حال غفلت از حضور امام، یعنی شخص حضرت مهدی(عج) را ملاقات می کند، ولی در آن حال به حضور حضرت توجهی ندارد و وی را فردی عادی می پندارد، اما پس از ملاقات با توجه به دلایل و شواهد موجود، یقین پیدا می کند که وی امام عصر(عج) بوده است.
بیشتر تشرفاتی که در کتاب ها نقل شده است، از این نوع است و نشناختن نیز یا به دلیل غفلت شخص دیدار کننده در آن حال است و یا به دلیل اینکه حضرت در او تصرفات تکوینی و ولایی کرده و اجازه شناخت را به وی نمی دهد؛ ولی بعد از جدایی، از قراین دیگر قطع پیدا می کند که وی امام بوده است.
اما تشخیص صدق و کذب چنین رؤیت هایی، به دلیل یقینی و صدق گوینده نیاز دارد، چنین ادعاهایی از افراد ناموثق و بی تقوا پذیرفتنی نیست و اصل بر تکذیب مدعی چنین دیدارهایی است، مگر اینکه به صحت گفتار وی یقین داشته باشیم.
دلیل ناشناس بودن امام زمان(عج) در عصر غیبت
چرا افراد هنگام ملاقات امام را نمی شناسند؟
زیرا غیبت که به معنای ناشناس بودن حضرت است، اقتضا می کند که دیگران حضرت را نشناسند، پس نشناختن حضرت در چنین ملاقات هایی طبق قانون غیبت بوده و دلیل نمی خواهد؛ زیرا ایشان در حال غیبت اند و نباید غیبت و ناشناس بودن، به ظهور و شناسایی تبدیل شود.

در عین حال با اینکه در زمان غیبت به دلایلی که موجب غیبت شده، امام مهدی(عج) باید از دیده ها مخفی باشند، ممکن است کسانی که مشکل بزرگی دارند یا به مقامات معنوی عالی دست یافته اند، به محضر آن حضرت شرف یاب شوند.
البته این شرف یابی می تواند متفاوت باشد، برخی حضرت را می بینند ولی نمی شناسند؛ گروهی می بینند و می شناسند و حضرت هم با آنان سخن می گوید؛ برخی او را می بینند و می شناسند و اجازه می یابند که با ایشان سخن بگویند، این تفاوت ها به دلیل اختلاف درجات معنوی افراد است.
در هر حال دلیل اینکه افراد کمی هنگام ملاقات، آن حضرت را می شناسند، آن است که شایستگی دیدن همراه با شناخت، در افراد کمی وجود دارد.
چرا نباید برای دیدن بقیة الله(عج) اصرار کرد
آیا دیدن امام زمان(عج) دارای شرایط خاصی است و نصیب هر کسی می شود؟ و آیا ندیدن آن حضرت مصلحتی دارد؟
دیدن امام زمان(عج) در عصر غیبت کبری امکان داشته و اگر کسی توفیق یابد، سعادت بزرگی نصیبش شده است، اما همه سعادت این نیست که انسان شبانه روز تلاش کند و خواهان دیدن امام باشد، البته دیدن حضرت سبب نمی شود که انسان گناه نکند؛ زیرا برخی انسان های معاصر دیگر امامان(ع) با وجد دیدن امام معصوم باز هم گناه می کردند و حتی گاهی با آنها مخالفت می کردند.
دیدن حضرت تأیید بر کردار درست انسان نیست؛ اگر چه نصیب هر کس نمی شود، ندیدن حضرت هم دلیل بر خرابی اعمال نیست، بسیاری از بزرگان، علما و مجتهدان، امام زمان(عج) را ندیدند، ولی چه بسا افرادی که مسلمان هم نبودند، ولی چون به مقام اضطرار رسیدند، حضرت از آنها دست گیری کرده و از این جهت امام را دیده باشند.
مهم این است که اگر ما او را نبینیم، او ما را می بیند و همین اعتقاد برای ترک گناه کافی است.
احمد بن حسن بن ابی صالح خجندی، مدتی در جست وجوی امام زمان(عج) شهرها را می گشت و بسیار جدی بود و اصرار داشت که به حضور آن حضرت مشرف شود، عاقبت نامه ای از طریق حسین بن روح به این مضمون برای حضرت مهدی(عج) نوشت: «دل من، شیفته جمال تو گشته و همواره در فحص و طلب تو می کوشم، تمنا دارم جوابی مرحمت فرمایید که قلب من ساکن شود و دستوری در این باره فرمایید».
جواب آمد: «هر کس در خصوص من جست وجو و تجسس کند، مرا می طلبد و هر کس مرا بیابد، به دیگران بنماید و هر کس مرا به دیگران بنماید، مرا به کشتن دهد و هر کس مرا به کشتن دهد، مشرک شود».
بنابراین احتمال دارد که به صلاح ما نباشد آن حضرت را ملاقات کنیم، چه بسا دیدار حضرت مایه عجب، تکبر و خودپسندی ما شود که خود مایه هلاکت انسان است.
نظر آیت الله بهجت درباره علت نقاب دیدار ما با امام زمان(عج)
آیا اگر از گناه اجتناب کنیم و منتظر واقعی باشیم، امام زمان(عج) به ما سر می زند؟
قطعا گناه کردن، مهم ترین علت محرومیت از عنایات امام زمان(عج) است، امام مهدی (عج) نیز در توقیع شریفشان به شیخ مفید می فرماید: «ما را از ایشان(شیعیان) چیزی محبوس نکرده است، مگر گناهان و خطاهایی که از ایشان به ما می رسد و ما آن را ناخوش می داریم و از ایشان نمی پسندیم».
آیت آلله بهجت نیز بیان فرموده اند: اگر بفرمایید چرا به آن حضرت دسترس نداریم، جواب شما این است که چرا به انجام واجبات و ترک محرمات ملتزم نیستند؟ او به همین از ما راضی است؛ زیرا «اورع الناس من تورّع عن المحرمات»؛ پرهیزکارترین مردم کسی است که از کارهای حرام بپرهیزد، ترک واجبات و ارتکاب محرمات، حجاب و نقاب دیدار ما از آن حضرت است.
بنابراین اگر ما از گناه اجتناب کنیم و منتظر واقعی باشیم، به مقامی می رسیم که غیبت و حضور برایمان فرقی ندارد، امام سجاد(ع) به ابوخالد کابلی می فرماید: «ای ابوخالد! به درستی که مردم زمان غیبت حضرت مهدی(عج) آنان که معتقد به امامت هستند و در انتظار ظهور او به سر می برند، با فضیلت ترین مردم همه زمان ها هستند؛ به دلیل اینکه خداوند متعالی عقل و فهمی به آنان عنایت کرده که غیبت در نزد آنان به منزله ظهور و مشاهده گشته است».
از این رو، در حدیث دیگری امام جعفر صادق(ع) می فرماید: «هر کس دوست دارد که از یاران حضرت قائم(عج) شود؛ باید که منتظر باشد و در عین حال به پرهیزکاری و اخلاق نیکو مشغول شود».
بنابراین اگر کسی ترک گناه کند و منتظر امامش باشد، از یاران واقعی حضرت به شمار می آید، آن گاه اگر بزرگترین توفیق الهی او را دریابد، غیبت و و ظهور حضرت برایش تفاوت نخواهد داشت.

منبع: خبرگزاری فارس

سیمای نابسامان جهان پیش از ظهور

جهان پیش از ظهور امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، به گونه ای است که ظلم و ستم بیداد می کند و جامعه انسانی را به جایگاهی می رساند که از خویشتن خویش ناامید شده و موعود وعده داده شده را می طلبند تا بنیان هر چه ظلم و ستم را از ریشه برکند و عدل و داد را در میان مردم جاری و ساری کند. این جهان دارای ویژگی هایی است که در ادامه از لسان روایات به بیان برخی از آنها خواهیم پرداخت.

نفوذ زنان در حكومت ها

امام صادق علیه السلام در حدیثی درباره نقش زنان در دوران پیش از ظهور فرموده است: « و می بینی كه زنان در حكومت داری چیره شده و هر كاری كه روی می دهد، مطابق میل آن هاست».(1)
در این دوران مردان شخصیت خود را از دست داده و از كثرت معاشرت با زنان مصداق بارز اشباه الرجال می شوند و با این روحیه، در همه زمینه ها چه زندگی فردی و چه در زندگی اجتماعی مغلوب هواهای نفسانی زنان هستند و همین معنا در رابطه با خود حكومت داران نیز وجود دارد و كشورها زنان را در كارهای حكومتی دخالت می دهند و یا با رأی خود مردم، زنان را به عنوان مهره های اصلی حكومت انتخاب می كنند.
امام علی علیه السلام نیز فرموده است: «هنگامی كه زنان بر امور جامعه مسلط شوند و دختران زمام كار در دست گیرند و كودكان به امارت رسند… .»(2)
در دوران قبل از ظهور ملاك ارزش ها به طور كلی عوض می شود و پول و قدرت و ریاست و هواپرستی حرف نخست را می زنند، در چنین محیطی احكام الهی نیز زیر پا گذاشته می شود؛ زیرا زندگی مردم مطابق با امیال نفسانی شان می شود و در نتیجه دیگر جایی برای اجرای احکام الهی باقی نمی ماند

بی توجهی به احكام

در سخنی از امام صادق علیه السلام در توصیف چنین شرایطی می خوانیم: « خواهی دید كه مردانی خواهند آمد كه ثروت فراوان داشته و هرگز زكاتی از آن نداده اند».(3) رسول خدا صلی الله علیه و آله نیز فرموده است: « خواهید دید كه اندوخته حرام غنیمت شمرده می شود و پرداخت زكات زیان و خسارت»(4) و باز در سخن دیگری از امام صادق علیه السلام آمده است: « در آن هنگام خواهی دید كسی كه روزی حلال را می جوید، مذمت شده و آن كه حرام را می طلبد، ستایش و تعظیم می شود».(5)

در دوران قبل از ظهور ملاك ارزش ها به طور كلی عوض می شود و پول و قدرت و ریاست و هواپرستی حرف نخست را می زنند، در چنین محیطی احكام الهی نیز زیر پا گذاشته می شود؛ زیرا زندگی مردم مطابق با امیال نفسانی شان می شود و در نتیجه دیگر جایی برای اجرای احکام الهی باقی نمی ماند.

مساجد ویران

در این دوران وضعیت مساجد به گونه ای است که در ظاهر از بهترین سنگ ها و كاشی ها آذین شده و با بهترین فرش ها مفروش گردیده و عود و عنبر در مجمرهایش می سوزند، اما واقیعت و بطن آن طوری است که از درِ آن تا محرابش سراسر نیرنگ و دروغ و بر منبرها كفر و الحاد رخنه كرده و مسلمانان را از اسلام ناب دور می سازد.
امام صادق علیه السلام در سخنی در این باره فرموده است: «مساجد را خواهی دید كه لبریز از افرادی است كه از خدا نمی ترسند. برای غیبت و خوردن گوشت اهل حقیقت جمع می شوند و به توصیف شراب مست كننده می پردازند».(6) در سخنی از امام علی علیه السلام نیز می خواینم: « مسجدها در آن زمان از گمراهی، آباد و از هدایت، ویران است. قاریان و عامران [سیاست گذاران اعتقادی و اجتماعی] آن ناامیدترین مردم به خدایند، گمراهی از ایشان شروع شده و به آنان باز خواهد گشت؛ پس حاضر شدن در مسجدهای آنان و قدم برداشتن به سوی آن ها كفر به خدای بزرگ است، مگر كسی كه از گمراهی آنان با خبر بوده باشد؛ در این حال مسجدهای آنان با عملكردشان از هدایت ویران خواهد شد».(7)
هر یك از دین شناسان كه نفس خود را حفظ كرده و از دین خود مراقبت نموده و با هوا و هوس مخالفت ورزیده و مطیع امر مولای خود است، مردم می توانند [در احكام خدا] از او پیروی كنند

اوضاع دین

مهم ترین ضربه ای که در این دوران به جامعه انسانی وارد می شود و در سایر ابعاد نیز اثری عظیم بر آن می گذارد، دین داری و دین باوری انسان هاست كه از میان تمام جوامع، جامعه مسلمین این ضربه را بیشتر بر كالبد خود احساس می كند؛ چرا كه او از بهترین معارف و اصیل ترین فرهنگ های آسمانی برخوردار بوده و اینك پوچ بی محتواست. امام صادق علیه السلام در این زمینه فرموده است: « آن هنگام قرآن كهنه می شود و بدعت ها در آن صورت می گیرد … و خواهی دید كه دین دست خوش نظرها گشته و كتاب و احكام خدا تعطیل می شود … ».(8)

فقیهان دنیا دوست

در این دوران جامعه بشری در اثر دوری از مربی دلسوز، انسان كامل و ولی خدا، ارزش های اصیل خود را فراموش می كند و رو به پوچی می گذارد؛ زیرا اندک اندک در اثر کم شدن فقیهان راستین و پابرجا در طریق اهل بیت علیهم السلام، گروهی فقیه نما جای ایشان را خواهند گرفت كه این خود موجب انحطاط هر چه بیشتر و فراگیرتر جوامع خواهد شد. امام عسکری علیه السلام در سخنی این دوران را این چنین توصیف کرده است: « هر یك از دین شناسان كه نفس خود را حفظ كرده و از دین خود مراقبت نموده و با هوا و هوس مخالفت ورزیده و مطیع امر مولای خود است، مردم می توانند [در احكام خدا] از او پیروی كنند؛ البته چنین شخصی نیست، مگر برخی از فقیهان نه همه آنان؛ چرا كه بعضی از آن ها زشتی ها و جنایاتی مرتكب می شوند كه پست ترین طبقه مردم مرتكبند. پس از ایشان به نام ما چیزی را نپذیرید كه آن ها كرامتی نزد ما ندارند».(9)
امام علی علیه السلام نیز فرموده است: « و دانشمندان به سوی كذب و دروغ روی آورده و به شك و شبهه مایل می شوند؛ آنگاه است كه پرده از حجاب ها برگرفته شده و خورشید از مغرب طلوع می كند. در آن هنگام منادی از آسمان فریاد می كند: “ای ولی خدا! ظاهر شو برای زنده سازی"»(10)

وضعیت امنیت

شرایط به گونه ای می شود که دیگر خبری از امنیت باقی نخواهد ماند و اساساً نابود می شود. حتی امنیتی برای نفس كشیدن وجود ندارد. سمیای این جهان، جهان در هم ریخته و پرآشوبی است؛ زیرا هنگامی كه انسان از دایره بندگی و اطاعت خالق خود بیرون رود و نظم درونی اش بر آشوبد و از حقیقت انسانی خود خارج شود، تمام نظام بیرونی او نیز آشفته خواهد شد. در حدیثی آمده است: « آسمان و این زمین لایتناهی غبارآلود می شود و امنیت از راه های زمینی و هوایی برداشته می شود…».(11)

ادامه دارد …

پی نوشت ها:
1. كافی ،ج 8 ص 41.
2. همان، ص 69.
3. همان، ص 40.
4. بحار الانوار ، ج 52 ص 263.
5. كافی ، ج 8 ص 40.
6. همان.
7. همان، ص 389.
8. همان، ص 37 و 39.
9. وسائل الشیعه ، ج 27، ص 131.
10. الزام الناصب،ج 2 ، ص 225.
11.مستدرك الوسائل،ج 11 ، ص 377.
زهرا رضائیان