رابطه سحرخیزی با افزایش روزی

شخصی به امام صادق(ع) عرض کرد: من نمی*توانم با دستم کار کنم و راه تجارت را نیز به خوبی نمی*دانم و اکنون محروم محتاج هستم. آن حضرت فرمود: کارگری کن و بر سر خود بار ببر تا بی*نیاز شوی!

سحرخیزی و کسب روزی حلال از جمله اموری است که سیره بسیاری از پیامبران و ائمه اطهار علیهم*السلام بوده و احادیث فراوانی نیز در این خصوص وارد شده است که در این نوشتار به گزیده*ای از این احادیث که در کتاب گران*سنگ «مفاتیح*الحیات» علامه جوادی آملی آمده است اشاره می*کنیم.

اهمیت سحرخیزی و کار

رسول خدا صلی الله علیه و آله می*فرماید: سحرخیزی مبارک است و همه نعمت*ها به ویژه، روزی را می*افزاید.۱ همچنین آن حضرت می*فرماید: صبحگاهان در پی نیازمندی*هایتان بروید چرا که آسان به دست می*آیند.۲
امیرمؤمنان علیه*السلام می*فرماید: صبح زود در پی روزی رفتن، روزی را افزون می*کند۳ و کسی که خواستار جاودانگی است -که جاودانگی وجود ندارد- باید سحرخیز باشد۴ و هیچ سحرخیزی در اره خدا برتر از سحرخیزی برای تأمین معاش فرزندان و خانواده نیست.۵

از امام صادق علیه*السلام روایت شده است که ایشان می*فرماید: جدیت و تلاش کنید! هرگاه نماز صبح گزاردید و بازگشتید صبحگاهان در پی روزی روید و کسب حلال کنید چراکه خدای عزّ و جل روزیتان دهد و یاریتان رساند۶؛ سپس فرمود: امام سجاد علیه*السلام هنگام صبح در پی روزی بیرون می*رفت، پرسیدند: ای فرزند رسول خدا کجا می*روی؟ فرمود: برای پذیرش صدقه برای خانوده*ام. پرسیدند: آیا برای خانواده*ات صدقه می*پذیری؟ فرمود: هر که کسب حلال کند صدقه عائله خود را از خدا می*پذیرد و به آنان می*رساند.۷
کارگری، سیره انبیا و اولیا
خداوند متعال در قرآن کریم درباره حضرت داود (ع) می*فرماید: و به او فن زره*سازی را که به سود شماست آموختیم، تا شما را در جنگ*هایتان از آسیب*های سخت سلاح*ها حفظ کند، پس آیا شما سپاسگزار نعمت*های ما خواهید بود؟ ۸

نبی اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: هیچ غذایی بهتر از غذای فراهم آمده از کار خویش نخورد و داود پیامبر نیز از دسترنج خود می*خورد.۹

حضرت علی علیه*السلام می*فرماید: خدای عزّ و جل به داود نبی(ع) وحی فرمود که تو بنده خوبی هستی به شرط آنکه از بیت*المال ارتزاق نکنی و با دستان خویش کار کنی. داود علیه*السلام چهل روز گریست؛ آن گاه خدا به آهن وحی فرمود که برای بنده*ام داود نرم شو، آهن به فرمان خدا برای او نرم شد و از این رو حضرت داود (ع) هر روز زرهی می*ساخت و آن را به هزار درهم می*فروخت و از بیت*المال بی*نیاز شد.۱۰

رسول خدا صلی الله علیه و آله هم سنگی را بر شانه خود حمل کرد و در یکی از دیوارهای باغ خود به کار برد که آن سنگ هنوز در آنجا هست.۱۱

پرهیز از تنبلی و کم همتی

امام علی (ع) می*فرماید: اگر کار، سخت و توان*فرسا است، بی*کاری دایمی هم فسادآور است.۱۲

حضرت صادق(ع) خطاب به فرزندش می*فرماید: از دو خصلت تنبلی و بی*حوصلگی (بیقراری) بپرهیز که این دو مانع بهره*گیری تو از دنیا و آخرت می*شوند.۱۳

همچنین می*فرماید: سست نباش تا آن که تو را می*شناسد تحقیرت نکند۱۴، منفورترین مردم نزد خدا کسی است که شب خواب و روز بیکار باشد.۱۵

ابن عباس می*گوید: حضرت رسول (ص) هرگاه کسی را می*دید و از او خوشش می*آمد می*پرسید: آیا حرفه*ای داری؟ اگر می*گفت: نه، می*فرمود: از چشمم افتاد. پرسیدند: چرا ای رسول خدا؟ فرمود: چون هرگاه مؤمن دارای حرفه*ای نباشد به ناچار از دینش برای تأمین زندگی*اش بهره می*برد (دین فروشی می*کند)۱۶
پی*نوشت*ها:

۱- بحارالانوار، ج۷۳، ص۳۱۸

۲- کتاب الخصال، ج۲، ص۳۹۴

۳- وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۳۴۸

۴- عیون اخبار الرضا(ع)، ج۲، ص۳۸

۵- دعائم الاسلام، ج۲، ص۱۵

۶- الکافی، ج۵، ص۷۹

۷- همان، ج۴، ص۱۲

۸- سوره انبیاء، آیه ۸۰

۹- کنزالعمال، ج۴، ص۸

۱۰- الکافی، ج۵، ص۷۴

۱۱- همان، ص۷۶ و ۷۷

۱۲- الارشاد، ج۱، ص۲۹۸

۱۳- الکافی، ج۵، ص۸۵

۱۴- تحف العقول، ص۳۰۴

۱۵- الکافی، ج۵، ص۷۲

۱۶- بحارالانوار، ج۸۴، ص۱۵۸